Elmayı havaya bıraktığımızda her defasında yere düştüğünü biliriz. Çünkü temel fizik kuralları bunu emreder. Son zamanlarda yapılan bazı çalışmalar söz konusu bilim psikoloji olduğundan bu durumun bu kadar net olmadığını açıkça ortaya koydu. NöroBlog Podcast 8. Bölüm konumuz “Tekrarlanabilirlik Krizi” oldu.
***
Psikoloji sinirbilimler arasında en çok ilgi çeken, hayatımızı en doğrudan etkileyen bilimlerden biri. Psikoloji deneylerinden çıkan ilginç sonuçlar her gün manşetleri süslüyor, dikkatimizi çekiyor ve içlerinden bazıları insan kaynakları ve benzeri alanlarda kullanılarak doğrudan hayatımızı etkiliyor.
Psikoloji ilgi çektiği kadar karmaşık da. Bir psikoloji deneyi tasarlamak başka pekçok alana göre oldukça zor. Son yıllarda bu zorluk daha da fazla öne çıktı. Bir grup psikolog “psikoloji biliminin önde gelen, ses getiren önemli deneylerini” tekrarladılar ve gördüler ki bu her biri birer literatür oluşturmuş deneylerin ancak %38‘i tekrarlanabiliyor, geriye kalan deneyler ise vereceği düşünülen sonuçları vermiyor.
Bu neden böyledir, nereden kaynaklanır, nasıl düzeltilir? Bu sorunu doktora sonrası çalışmalarına Brüksel Özgür Üniversitesi’nde devam eden Dr. Ceylan Özdem ile konuştuk.
Keyifli dinlemeler…
***
Konuyla ilgilenenler için aşağıda “tekrarlanabilirlik krizi” (replication crisis) fikrini ortaya atan Dr. Brian Nosek ve grubunun konuyu özetleyen bir makalesini ve ortada bir kriz olmadığını iddia eden Dr. Daniel Gilbert ve grubunun yanıtını ekliyoruz. İyi okumalar…
Brian Nosek grubunun makalesi (Science, ücretli erişim)
Daniel Gilbert grubunun makalesi (Nature, açık erişim)
