Bilim kurgu edebiyatının efsane isimlerinden Isaac Asimov‘un bir sinirbilim tutkunu olduğunu biliyor muydunuz? Bugüne kadar ben de bilmiyordum, ancak anlaşılan o ki aynı zamanda biyokimya profesörü olan Asimov, sinirbilim ve insan beyni üzerine kitap yazacak kadar konuya merak salan bir sinirbilimciymiş.
1963 yılında basılan “The Human Brain: Its Capacities and Functions”, Türkçesiyle “İnsan Beyninin Kapasitesi ve İşlevleri” kitabında Asimov çizer Anthony Ravielli‘nin illüstrasyonları eşliğinde o döneme kadar yapılan sinirbilim çalışmalarının bir özetini yapıyor ve bu çalışmalardan çıkan sonuçları kendi yorumları ve spekülasyonlarıyla zenginleştirerek okuyucuya sunuyor.
Isaac Asimov‘un bilim kurgu romanlarında beyinle sık sık haşır neşir olduğunu biliyoruz.
1987 yılında basılan “Fantastic Voyage II: Destination Brain” (Fantastik Seyahat II: İstikamet Beyin) kitabında Asimov komadaki bir meslektaşlarından önemli bilgileri almak için mikroskopik boyutlara küçülen ve meslektaşlarının beynine giren bilim insanlarının hikayesini anlatır.
Asimov kitaplarında insanlarla robotların iletişim kurmasını sağlayan işlem birimlerine “pozitronik beyin” adını verir, pozitronik beyin ismi o kadar beğenilmiştir ki bu kurgusal teknolojik isimlendirme Asimov’un ölümünden sonra yazılan kitaplar ile çekilen dizi ve filmlere bile ilham verir. Star Trek‘ten Doctor Who‘ya ve The Avengers‘a kadar pek çok bilim kurguda Asimov’un pozitronik beyinleri kullanılır.
“İnsan beyni… maddenin bildiğimiz en karmaşık organize olmuş halidir.”
Isaac AsImov, 1986
Asimov’un insan beynine ilgisi ömrünün sonuna kadar devam etmiş. 1963 yılında basılan kitabı, ölümünden hemen önce revize etmiş. 1994’te yeniden basılan kitabı bulmak hala mümkün olsa da aradan geçen 20 yılı aşkın sürede sinirbilim alanında yaşanan gelişmeler o kadar hızlıydı ki kitabın güncelliğini koruması mümkün olmadı.
Yine de kitap, bu muhteşem dahinin yarattığı kurguların arka planına meraklı okuyucular için ilginç bir eser olarak yerini koruyor.
Not: Yazıyı gözden geçirerek düzeltmeler yapmamı sağlayan Kaan Öztürk‘e teşekkürler.
Kaynaklar ve ileri okuma:
GoodReads Human Brain: Its Capacities and Functions
Wikipedia Pozitronik Beyin
Wikipedia Fantastic Voyage II: Destination Brain
Blogspot Eric Lanke’in kitap incelemesi
Görsel Abe Books
NöroBlog’u Patreon üzerinden desteklemek için: patreon.com/NoroBlog
Anasayfamızdan daha fazla sinirbilim yazısına ulaşabilir, bize NöroBlog Podcast ya da NöroBlog YouTube kanalı üzerinden de erişebilirsiniz.
