Bunamak insanların korkulu rüyalarından biri. Ufak hafıza kayıplarıyla başlayıp yıllar içinde en yakınındaki insanları bile tanıyamamaya ve çevreyle ilişkinin tamamen kopmasına kadar varabilen ve tıp dilinde “demans” olarak adlandırılan bu hastalığı yenmek için çeşitli stratejiler deneniyor.
Bu stratejiler arasında ilaç dışı tedavilerin rolü son dönemde gittikçe daha iyi anlaşılıyor. Özellikle beslenme, spor ve diğer yaşam biçimi değişikliklerinin Alzheimer demansı başta olmak üzere bazı bunama türlerine karşı koruyucu olabileceği görüşü son dönemde sıklıkla test ediliyor.
Sinirbilim alanının saygın dergilerinden Neurology‘nin son sayısında yayınlanan bir araştırma fiziksel egzersizin bunamayı önleyebileceğine dair gittikçe artan kanıtlara bir yenisini ekledi.
Çalışmanın sonuçlarına göre 50’li yaşlarda fiziksel açıdan “fit” kadınlar, egzersiz kapasitesi daha düşük kadınlara göre demansa daha ender yakalanıyorlar.
44 yıl süren çalışmada katılımcıların egzersiz kapasiteleri bir salon bisikleti aracılığıyla düzenli aralıklarla ölçüldü. Egzersiz kapasitelerine göre yüksek, orta ve düşük egzersiz kapasiteli olmak üzere üç gruba ayrılan kadınların ileri yaşlarda demansa yakalanma oranları ölçüldü.
Düşük fiziksel egzersiz kapasitesine sahip kadınlarda demansa yakalanma oranı %32‘ye kadar çıkarken orta egzersiz kapasitesine sahip kadınlarda bu oran %25‘ti. Yüksek egzersiz kapasiteli “fit” kadınlarda ise demans oranı yalnızca %5’te kaldı.
Dahası, yüksek egzersiz kapasiteli kadınların demansa yakalanma yaşları düşük egzersiz kapasiteli kadınlara göre 11 yaş daha yüksek; fit kadınlar ortalamada 90 yaşında demans belirtileri gösterirken, fit olmayanlarda bunama belirtilerinin görüldüğü yaş 79’a kadar düşüyor.
Çalışmayı yürüten bilim insanları bu çalışmanın yapısı gereği sebepsel bir ilişki ortaya koymadığını, yani bu araştırmadan “daha fazla egzersiz yapmanın ve egzersiz kapasitesini yükseltmenin demansa karşı koruyu olacağı” sonucunu çıkarmamak gerektiğini söyleseler de gittikçe artan sayıda bilimsel çalışma fiziksel egzersizin ileri yaşlarda bilişsel fonksiyonları korumada ve demansı önlemede anahtar bir rol oynayabileceğini gösteriyor.
Öte yandan bu bulgular, bireyleri giderek şişmanlayan ve daha az hareket eden endüstriyel toplumlarda demans sorununun katlanarak artabileceğinin de göstergesi.
Bu ve benzeri çalışmalardan şimdiye kadar çıkarabileceğimiz sonuç açık: Alzheimer ve diğer birçok demanstan kurtulmak için ilaç tedavisinden fazlasına ihtiyacımız var, çünkü ilaç tedavisi aşamasında hafıza kayıpları çoktan başlamış oluyor. Ancak Akdeniz diyeti ve türevi diyetler ile sağlıklı beslenmek ve spor yapmak gibi bazı yaşam tarzı değişiklikleri ile bunamanın hiç ortaya çıkmamasını sağlamak büyük oranda mümkün.
Kaynaklar ve ileri okuma:
Makale Neurology
Haber Science Daily
Haber Neuroscience News
Görsel Freepik.com
Bir Maymunu Seks ve Şöhretle Kandırarak Adidas Hayranı Yapmak
Anasayfamızdan daha fazla sinirbilim yazısına ulaşabilir, podcast ve videolarımıza erişebilirsiniz.
