Beyin aktivitesini ölçmek zor bir iştir.
Beyin aktivitesini ölçmeye çalıştığımızda anlamlı sinyallerin yanında pek çok gürültü (noise), yani anlamsız sinyal de tespit ederiz ve bu anlamsız sinyaller yapılan testlerin güvenilirliğini azaltabilir. Hastalar her ne kadar “ölçümün hassas olduğu ve mümkün olduğunca hareketsiz kalmaları gerektiği” konusunda uyarılsalar da, çocuklar ya da bilinç bozukluğu yaşayan hastalarda bu uyarılar genellikle işe yaramaz. Bu nedenle özellikle beynin elektriksel aktivitesini (EEG) ya da manyetik aktivitesini (MEG) ölçmek için yapılan hassas işlemlerden kimi zaman istediğimiz kadar iyi veriler alamayız.
Bu bilinen sorunu çözmek için geliştirilen ve Game of Thrones dizisinden fırlamış gibi görünen yeni bir manyetoensefalogram (MEG) cihazı beynin manyetik aktivitesini hassas bir biçimde ölçmek için yeni olanaklar sağlıyor.
Normal bir MEG cihazı bir odayı kaplayan devasa bir makinedir. Ölçümün düzgün yapılabilmesi için hastaların bir koltuğa oturup mümkün olduğunca hareketsiz kalması gerekir. Beden hareketleri, ölçümde kullanılan kask biçimindeki yapıda bulunan sensörlerin algıladığı sinyallerde bozulmalara sebep olur.
Yeni cihaz ise çok daha hafif ve yeni geliştirilen kauçuk kask sayesinde sensörler kafatasına çok daha sıkı bir biçimde bağlanabiliyor, bu da elde edilen sinyallerin kalitesini artırıyor. Öte yandan sensörlerin bu kadar stabil ve kaskın yarı mobil olması hastaların hareket ettikleri sırada da beyin sinyallerinin ölçülebilmesini sağlıyor.
Kasklar hastanın kafatası ölçüsü alınarak üç boyutlu yazıcılarda basılabiliyor, böylece her hastaya uyumlu kişisel kasklar yaparak ölçümü daha iyi hale getirmek de mümkün. Yeni MEG cihazı maliyet açısından da avantajlı görünüyor. Zira eski MEG’ler çıkardıkları yüksek ısı nedeniyle soğutma için sıvı helyuma ihtiyaç duyuyorlardı ve sıvı helyum oldukça pahalı bir madde.
Beyin görüntüleme alanında son dönemlerde yaşanan büyük gelişmelere beyin aktivite ölçümlerinin de katılması bize beynin yapısını ve çalışmasını anlama konusunda büyük avantajlar getirecek. Bu çalışmaları NöroBlog‘la birlikte izlemeye devam edin.
Kaynaklar ve ileri okuma:
Makale Nature
Görsel 1 Freepik.com
Haber ve Görsel 2 Neuroscience News
Görsel 3 Wikimedia Commons
Video Kaynağı Wellcome Trust
Video Düzenleme Onur Arpat
Anasayfamızdan daha fazla sinirbilim yazısına ulaşabilir, podcast ve videolarımıza erişebilirsiniz.
