Her yıl 13 Ağustos günü “Dünya Solaklar Günü” olarak kutlanıyor.
Gelin birlikte solaklığa sinirbilimsel açıdan bakalım ve bazı yanlış inanışlardan bahsedelim.
Dünya nüfusunun yaklaşık %10’u solak. Tarihi kayıtlara göre bu oranda yüzyıllar boyunca pek değişme olmamış. Bu durumun nedeni tam olarak bilinmiyor, ancak genetik faktörlerin önemli rol oynadığı tahmin ediliyor.
Elbette %100 sağlaklık ya da %100 solaklık diye bir durum söz konusu değil. Bazı insanlar hem sağ hem sol ellerini eşit beceride kullanabiliyorlar. Bunun dışında çoğu zaman sol eli baskın/solak bir insan bazı işleri sağ eliyle daha iyi başarabiliyor. Aynı durum sağlaklarda da sol el için geçerli.
Solakların daha yaratıcı oldukları, bu nedenle sanat ve müzik gibi alanlarda başka mesleklere göre daha başarılı oldukları söylenegelir. Bu duruma örnek bulmakta sıkıntı çekmeyiz: Leonardo da Vinci’den Paul McCartney’e kadar birçok başarılı sanatçı ve müzisyen solaktır.
Ancak konuya böyle bakarsak, alanlarında başarılı olan solaktan daha fazla sağlak sanatçı ve müzisyen bulabiliriz. Michelangelo ve Michael Jackson gibi. Öyleyse soruya anektodal bilgilerle yanıt bulmak mümkün değil. Bu konuda yapılan bilimsel çalışmalar ne söylüyor, buna bakmak gerek.
Yapılan çalışmalara göre yaratıcılık ve sanat becerileri alanlarında ortalamada sağlaklar ve solaklar arasında anlamlı bir fark yok.
Bu çalışmalara göre “iki elini birden kullanabilen” insanlar sanat/yaratıcılık alanlarında hem sağlak hem de solaklara göre daha başarılı. “Mixed-handed” adı verilen bu küçük grup sağlak ve solaklara kıyasla IQ testlerinde de daha yüksek puanlar elde ediyor.
Bir başka önemli konu: Türkiye’de büyümüş hemen herkes doğuştan solak olduğu halde sağ elini kullanmaya zorlanan insanlar tanımıştır.
Gerçekten de solaklar farklı dini ve kültürel gerekçelerle tarih boyunca baskılara maruz kalmış, çoğu zaman sağ ellerini kullanmaya zorlanmışlar. Bu durum ancak son yüzyılda değişebildi.
Batılı ülkelerde yapılan araştırmalara göre toplum artık solaklara önyargıyla bakmıyor, hatta yukarıda bahsettiğimiz“yaratıcılık miti” nedeniyle olumlu bir özellik olarak görenler bile var.
Yazıyı bitirirken ilginç bir bilgi: Donald Trump’dan önceki Son 7 ABD başkanından 5’i solak.
Solaklık beyin gelişimiyle yakından ilgili, ilginç bir fenomen. Elbette konuya dair tartışılacak başka sinirbilimsel konular var, onları da NöroBlog’un başka yazılarına saklayalım.
Dünya Solaklar Günü’nüz kutlu olsun!
Not: Yazı NöroBlog twitter hesabında 13 Ağustos 2017 tarihinde yayınladığımız bir seri twit düzenlenerek oluşturulmuştur. NöroBlog’u twitter üzerinden de takip edebilirsiniz!
Anasayfamızdan daha fazla sinirbilim yazısına ulaşabilir, podcast ve videolarımıza erişebilirsiniz.
