Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ya da kısaca DEHB; dikkat eksikliği, dürtüsellik ve hiperaktivite diye adlandırabileceğimiz üç temel grup semptomla kendini gösteren, çocuklarda küçük yaşlarda ortaya çıkan bir bozukluktur.
DEHB daha çok tanındıkça, tanı koyulan çocuk sayısı da artıyor. ABD’de yapılan bir araştırmaya göre DEHB tanısı alan çocuk sayısı son 10 yılda 3 katına çıktı. ABD’deki her 20 çocuktan biri bu nedenle ilaç kullanıyor.
DEHB gerçekten bu kadar sık görülen bir hastalık mı, yoksa ailesinin yaramaz olarak tanımladığı her çocuk DEHB tanısı mı almaya başladı? Son dönemde görülen artış, fazladan konmuş tanılar olabileceği endişesini uyandırıyor.
Yeni yapılan bir çalışma çocukların doğduğu ayın DEHB tanısı almalarına bir etkisi olup olmadığını araştırdı. Araştırmanın yapıldığı ABD eyaletlerinde ağustos ayında doğan çocuklar okula başlayabilirken, aynı yıl doğdukları halde 1 Eylül ve sonrasında doğan çocuklar okula başlayamıyorlar. Bu durumda her sınıfta akranlarına göre en ufak yaşta olan çocuklar ağustos doğumlular, en büyük olanlar da eylül doğumlu çocuklar oluyor.
400.000 çocuğun dahil olduğu analizde araştırmacıların hipotezi, aynı yıl doğan çocuklardan ağustos ayında doğanların eylül ayındakilerden daha fazla DEHB tanısı aldığı yönündeydi. Eylül ve sonrasında doğanlar bir sonraki yıl okula başlayacakları için sınıflarındaki en büyük çocuklar olacak ve dolayısıyla daha olgun davranışlar sergileyeceklerdi.
Çalışmanın sonuçlarına göre, ağustos ayında doğan çocuklar (85.1/10.000) eylül ayında doğan çocuklara kıyasla (63.6/10.000) daha yüksek oranda DEHB tanısı alıyorlar. Yalnızca ilaç kullanımı temel alınarak yapılan analiz sonucunda da yine ağustos ayında doğan çocukların akranlarından daha fazla DEHB teşhisi aldıkları görülüyor.
Daha önce yapılan çalışmalarda da kendi sınıflarındaki ortalamaya göre daha ufak yaştaki çocukların daha sık DEHB tanısı aldığı ortaya konulmuştu. Yeni çalışma bu bulguyla da uyuşuyor.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu önemli bir tanı. Doğru teşhis ve tedavi bu bozukluktan mustarip çocuklara büyük fayda sağlıyor. Bununla birlikte aşırı tanı (overdiagnosis) çocukların gereksiz yere ilaç kullanmalarına sebep olabilir. Bu nedenle doğru tanı ve tedavi oldukça önemli. DEHB tanısının son 10 yıl içinde neden bu kadar arttığının ciddi biçimde araştırılması gerekiyor.
Anlaşılan o ki DEHB tanısı konurken çocukların sınıftaki akranlarına göre daha küçük olup olmadıkları da göz önünde bulundurulmalı.
NöroBlog’u Patreon üzerinden desteklemek için: patreon.com/NoroBlog
Kaynaklar ve ileri okuma
Medscape ADHD and Age: Can a Month Really Matter?
Görsel Freepik
Anasayfamızdan daha fazla sinirbilim yazısına ulaşabilir, podcast ve videolarımıza erişebilirsiniz.
