Modern beyin cerrahisinin atası sayılan “trepanasyon” işlemi hastanın kafatasına delik açmaya dayanır. Trepanasyonun nasıl keşfedildiğini bilmesek de, Güney Amerika’dan Asya’ya kadar dünyanın hemen her yerinde binlerce yıldır yapıldığını biliyoruz.
Kafası delinen insanların çoğu kafa travması sonucu yaralanan insanlar. Bu insanlarda kafa delme işlemi travmaya bağlı olarak artan kafa içi basıncını düşürerek hayatta kalmalarını sağlayabiliyor ve bu işlem modern tıpta hala kullanılıyor. Ancak antik dönemden kalan delinmiş kafataslarına baktığımızda bazılarının kafa travması yaşamadığını görüyoruz. Bu kişilerin ruhsal rahatsızlıklar ve başka türlü geçmeyen baş ağrılarından mustarip oldukları düşünülüyor. Eski dönemde insanlar, kötü ruhları beyinden dışarı çıkarmak için kafa delme işlemini kullanmış olabilirler.
Yeni bir çalışma, İnka medeniyetinde trepanasyon işlemi sonrası sağ kalım oranlarının giderek arttığını ve son dönemde %80’lere kadar vardığını gösteriyor. Bu sağkalım oranı bu tarihlerden 400 yıl kadar sonra, örneğin ABD’de 1860’li yıllarda yaşanan iç savaş dönemindeki beyin cerrahisi operasyonlarından bile yüksek.
Yeni çalışmada milattan önceye tarihlenenlerden en yenilerine kadar İnka uygarlığının yaşadığı bölgede bulunan kafataslarını inceleyen bilim insanları, trepanasyon tekniğinin de zaman içinde geliştiğini söylüyorlar. Buna göre yüzyıllar geçtikçe delikler daha hassas açılıyor, çoğunlukla küçülüyor, beyin zarına verilen hasar azalıyor. Bilim insanları bu gelişmelerin sağkalım oranlarını yükselttiğini düşünüyor. Çalışma WORLD NEUROSURGERY dergisinde yayınlandı.
Trepanasyon geçmişi binlerce yıl öncesine dayanan, dünyanın en eski beyin cerrahisi işlemi. Bu ilginç işlemle ilgili bir Açık Radyo yayını da yapmıştık, dinlemek isterseniz hemen aşağıda.
Yazan : Onur Arpat
Düzenleyen : Oğuzhan Acet
NöroBlog’u Patreon üzerinden desteklemek için: patreon.com/NoroBlog
Kaynaklar ve ileri okuma:
ScienceMag South America’s Inca civilization was better at skull surgery than Civil War doctors
NöroBlog Beyninizden Geçen Her Şey – 94.9 Açık Radyo
Anasayfamızdan daha fazla sinirbilim yazısına ulaşabilir, podcast ve videolarımıza erişebilirsiniz.
