Çıplak gözle fark edilmeyecek, oldukça küçük bir yaratık nelere sebep olabilir? Bir amip insan beyni için tehlikeli midir?
1960’lı yılların ikinci yarısından bu yana toprak ve tatlı sularda yaşayan bazı amiplerin insanlarda ve diğer hayvanlarda çeşitli rahatsızlıklara yol açabildiği bilinmekte; ancak Naegleria, Acanthamoeba ve Balamuthia cinslerine mensup farklı türlerdeki amiplerin bir tanesi insanlar için oldukça ölümcül: Naegleria fowleri.
Primer Amibik Meningeosefalit (PAM)
Bu amipin kişiye zarar vermesi kirli su içmek gibi yollarla pek mümkün değil. Naegleria fowleri, sıcak sularda ve bazı topraklarda bulunabilen bir tür ve yol açtığı ölümcül Primer Amibik Meningoensefalit isimli rahatsızlık yalnızca suyun burundan girmesiyle beyninize zarar verebilir.
Yüzerken, suyla oynarken veya yanlışlıkla burnunuza su girdiğinde amip koku alma loplarına ulaşıyor ve beynin diğer bölgelerine yayılmaya başlıyor. Amipin yaşam döngüsünün bir parçası olan trofozoit evresinde karşılaştığı dokuyu tahrip ederek beyindeki varlığını sürdüren ve çoğalan Naegleria fowleri “beyin yiyici amip” olarak anılıyor. Semptomlar başladıktan sonraki bir hafta içerisinde etkilenenlerin çoğu hayatını kaybetmekte. 1962’den 2018 yılına dek Amerika’da görülen 145 vakadan yalnızca 4’ü hayatta kalabilmiş.
Semptomlar neler?
İlaçlara yanıtsız kalan şiddetli baş ağrısı, yüksek ateş, iştahsızlık, ense sertliği, mide bulantısı ve kusma gibi menenjit belirtileri görülür. Bunların dışında, çevreye ilgisizlik, denge kaybı ve halüsinasyonlar görülebilir.
İyi haberse bu duruma oldukça nadir rastlanıyor olması. Yine de sıcak-tatlı su kaynaklarında, havuzlar ve kaplıcalarda veya evlerimizde musluk suyunu kullanırken dikkatli olmakta fayda var.
Yazan: Eris İnal
Düzenleyen: Meriç Öztürk
NöroBlog’u Patreon üzerinden desteklemek için: patreon.com/NoroBlog
Kaynaklar ve İleri Okuma
Primer Amibik Menengeoensefalit
CDC
Forbes
Anasayfamızdan daha fazla sinirbilim yazısına ulaşabilir, bize NöroBlog Podcast ya da NöroBlog YouTube kanalı üzerinden de erişebilirsiniz.
