Othello etkisi psikolojik bir terimdir.
Buna göre bir kişinin sorgu sırasında heyecanlanması, o kişinin sorguda yalan söylediği ya da gerçeği söylemediği anlamına gelmez. Sorguya çekilen insanlar doğruyu söyleseler dahi, yalan söyledikleri düşünülürse çok şey kaybedeceklerini bildikleri için heyecanlanırlar. Otonom sinir sisteminin tetiklenmesiyle nabızları yükselir, yüzleri kızarabilir, terlemeye başlayabilirler. Otonom sinir sisteminin tetiklenmesi her zaman bu kişinin yalan söylediğini göstermez. Kişinin çekildiği sorguyu önemsediğini/yalancılıkla suçlanmaktan korktuğunu da gösteriyor olabilir.
Bu duruma Othello etkisi, sorgucunun bu durumu görüp sorguladığı kişinin yalan söylediğini düşünmesine Othello hatası adı verilir.
Othello etkisi ilk olarak 1985 yılında antropolog ve psikolog Paul Ekman tarafından “Telling Lies” isimli kitabında tanımlanmıştır. İsim William Shakespeare‘in Othello isimli tıyatro oyunundan gelmektedir. Oyunda Othello karakteri, karısı Desdemona’yı kendisini başka bir erkekle aldatmakla suçlar ve Desdemona‘nın duygusal tepkisini kendi haklılığına gerekçe göstererek bir “Othello hatası” yapmış olur. Paul Ekman’ın kitabı “Yalan Söylediğimi Nasıl Anladın?!” başlığıyla Türkçeye de çevrilmiş ve Okuyan Us Yayınevi tarafından yayımlanmıştır.
Eşanlamlı(lar): Othello Teorisi
İngilizce: Othello Effect (Othello hatası: Othello error)
Almanca: Othello-Effekt
